Napęd hybrydowy - z czym to się je?

Michał Jelionek

19 lipca 2018 (artykuł sprzed 5 lat)

Opinie (122)

Cztery generacje Toyoty Prius. Od tego modelu wszystko się zaczęło.

Wiele osób nie do końca wie, czym jest i jak działa napęd hybrydowy, do którego każdego roku przekonuje się coraz więcej kierowców. W poniższym wywiadzie rozbijamy hybrydę na czynniki pierwsze i wyjaśniamy, z czym to się je.

Jeśli rozmawiać o napędzie hybrydowym, to koniecznie z osobami, które wiedzę na ten temat czerpią od najlepszych, czyli od Toyoty. Japoński producent to absolutny prekursor hybryd, który na budowaniu tego alternatywnego rodzaju napędu zna się jak nikt inny. Wszelkie niejasności i wątpliwości rozwiewamy z Dorotą Jasińską, która w Toyocie Walder pełni rolę kierownika działu handlowego.

Michał Jelionek: Clou artykułu jest napęd hybrydowy. Na rozgrzewkę, w najprostszych słowach proszę powiedzieć, czym tak naprawdę jest hybryda?

Dorota Jasińska: To nowoczesne samochody z dwoma połączonymi ze sobą źródłami napędu - silnikiem benzynowym i elektrycznym - oraz pojemnym akumulatorem magazynującym energię. Współdziałanie tych trzech elementów sprawia, że hybryda odznacza się dużą oszczędnością paliwa.

Jak to działa w praktyce?

Kluczem współpracy tych elementów jest zoptymalizowany przepływ energii między nimi. Silnik elektryczny odzyskuje energię z hamowania, natomiast podczas jazdy ze stałą prędkością przekazuje jej nadwyżki do akumulatora hybrydowego, by powtórnie ją wykorzystać, np. podczas jazdy w korku. W ten sposób w ogóle nie trzeba ładować akumulatora hybrydowego, a zużycie paliwa jest ograniczone do minimum.

Podstawową zaletą układu hybrydowego jest tzw. rekuperacja, czyli odzyskiwanie energii podczas hamowania.

Wiele osób myli klasyczny napęd hybrydowy z napędem elektrycznym albo hybrydą typu plug-in. Uważają, że hybrydę trzeba ładować z gniazdka. Skąd to się bierze?

Hybrydy stały się na tyle powszechne, że krążą na ich temat rozmaite opinie. Niestety, tylko część z nich jest oparta na faktach. Jednym z takich mitów jest właśnie przeświadczenie o ładowaniu hybrydy z gniazdka. Samochody hybrydowe są w pełni bezobsługowe. Nie tylko nie trzeba ich ładować z zewnętrznych źródeł energii, w tym z przysłowiowej "wtyczki", ale również nie musimy w żaden sposób zarządzać pracą silników w sposób manualny, jak chociażby w przypadku instalacji gazowych. System sam zarządza dystrybucją energii elektrycznej w układzie i w razie potrzeby doładowuje akumulator. Akumulator hybrydowy jest ładowany podczas jazdy poprzez odzyskiwanie energii z hamowania lub doładowywany przez silnik spalinowy. Kierowcy pozostaje jedynie czerpać radość z jazdy.

Jakie są główne zalety napędu hybrydowego?

Akumulator hybrydowy jest ładowany podczas jazdy poprzez odzyskiwanie energii z hamowania lub doładowywany przez silnik spalinowy

Do głównych zalet napędu hybrydowego należy oszczędność oraz niezawodność. Posiadanie hybrydy nierozerwalnie wiąże się z mniejszym spalaniem paliwa, a co za tym idzie, z rzadszymi wizytami na stacjach benzynowych. Pojazdy te podczas całego cyklu użytkowania generują też dużo mniejsze koszty utrzymania niż samochody z napędem konwencjonalnym. Ma to związek między innymi z brakiem niektórych części narażonych na zużycie w samochodach z silnikami konwencjonalnymi. Wartym podkreślenia jest fakt, że poruszanie się wyłącznie przy użyciu silnika elektrycznego pozwala na cichą jazdę pozbawioną spalin i szkodliwych emisji. Silnik spalinowy włącza się, płynnie dostarczając mocy do układu, gdy sytuacja na drodze tego wymaga, i przestaje pracować, gdy nie jest potrzebny, minimalizując przy tym zużycie paliwa.

Czytaj także: Najpopularniejsze auta z napędem hybrydowym

Hybryda to połączenie dwóch źródeł napędu - benzynowego i elektrycznego

Wspomniała pani o podzespołach narażonych na wyeksploatowanie w samochodach z silnikami spalinowymi. Nierzadko wymiana zużytych części wiąże się ze sporym wydatkiem. Których elementów próżno szukać w hybrydach?

Hybryda nie posiada takich części jak: sprzęgło, koło dwumasowe, filtr DPF, paski klinowe, alternator czy rozrusznik. Efektem jest większa niezawodność i mniejsze koszty eksploatacji. Układ nie posiada też skrzyni biegów w klasycznym tego słowa rozumieniu. W jej miejscu zastosowano banalnie prostą i niezawodną przekładnię planetarną łączącą układ napędowy z kołami.

Sprzęgło, koło dwumasowe, filtr DPF, paski klinowe, alternator czy rozrusznik - tych elementów nie ma w samochodach hybrydowych

A co z żywotnością baterii w hybrydach?

Akumulator hybrydowy Toyoty został zaprojektowany tak, aby służyć przez cały okres użytkowania auta, dlatego nie wymaga wymiany. Toyota jest pewna swojego produktu i udziela aż 10-letniej gwarancji na akumulatory hybrydowe, ale znane są przypadki samochodów osiągających przebiegi przekraczające milion kilometrów. Rok temu do naszych serwisów zaprosiliśmy Priusy pierwszej generacji, czyli auta z ponad 20-letnim stażem. Wszystkie samochody, które do nas przybyły miały ponad 300 tys. km przebiegu i oryginalne akumulatory. Nie mam chyba lepszego dowodu na żywotność tego elementu układu hybrydowego. Akumulator hybrydowy posiada własny układ chłodzenia, dzięki czemu nie nagrzewa się tak jak bateria w telefonie. Hybrydy posiadają akumulatory niklowo-wodorkowe, czyli inne niż baterie litowo-jonowe, znane z telefonów i laptopów. To sprawia, że są trwalsze i tańsze, a ich żywotność jest przewidziana na cały cykl użytkowania auta. Reasumując: żywotność akumulatora hybrydowego w aucie hybrydowym jest bardzo długa, a najlepszym tego dowodem jest możliwość przedłużenia gwarancji na akumulator hybrydowy nawet do 10 lat, a także jeżdżące po naszych ulicach auta hybrydowe z dużo większym stażem.

Czy napęd hybrydowy należy w jakiś szczególny sposób użytkować?

Tak jak wspomniałam już wcześniej - napęd hybrydowy jest całkowicie bezobsługowy i nie wymaga od kierowcy żadnych dodatkowych umiejętności związanych z prowadzeniem pojazdu. Ponadto jazda hybrydą jest bardzo wygodna i komfortowa, dzięki zastosowaniu automatycznej skrzyni biegów i ciszy, jaka panuje w aucie przy jeździe z wykorzystaniem silników elektrycznych.

Czytaj także: Ford Mondeo Hybrid - abstynent z prądem

W hybrydach "zegary" nieco różnią się od tych klasycznych.

Napęd hybrydowy - to jest ten kierunek, którym będzie podążać motoryzacja?

Niewątpliwie, napęd hybrydowy z roku na rok zyskuje na popularności. Ma to związek m.in. z większą świadomością klientów. W prasie oraz internecie pojawia się coraz więcej publikacji na temat działania tego układu. Na drogach widzimy coraz więcej samochodów hybrydowych, czy to tych należących do osób prywatnych, dużych flot czy korporacji taksówkarskich. To poniekąd pokłosie rozszerzenia oferty hybrydowej przez producentów. Konsumenci coraz częściej dokonując wyboru pojazdu, kierują się kryterium ekonomii oraz ekologii a napędy hybrydowe doskonale wpisują się w ten trend, który prognozujemy, że będzie się rozwijał przez najbliższe lata.

Hybrydy coraz mocniej wypierają z rynku silniki diesla. Czy jest szansa, że ten napęd za kilka lat stanie się numerem jeden?

Coraz bardziej skomplikowane silniki diesla wymagają odpowiedniej eksploatacji, a co za tym idzie nakładów finansowych w toku użytkowania. To sprawia, że klienci coraz chętniej zamieniają je na bezawaryjne silniki hybrydowe. Kluczowe jest też to, że samochody Toyoty z napędem hybrydowym są dostępne w podobnych, a nierzadko niższych cenach niż podobnie wyposażone auta z silnikami diesla. Dochodzi też aspekt środowiskowy. Miasta coraz mocniej walczą z problemem smogu. Zakazy wjazdu pojazdami z silnikiem diesla obejmują coraz większą liczbę europejskich miast. Dodatkowo, użytkownicy hybryd mogą liczyć na ulgi oraz zwolnienia z opłat za parkowanie w wielu specjalnie wyznaczonych strefach.

Czytaj także: Lexus CT 200h, czyli luksusowa Toyota Prius

Tymczasem pod maską hybrydowej Toyoty...

Czy zauważacie coraz większe zainteresowanie modelami z napędem hybrydowym?

Samochód z silnikiem hybrydowym spala około 4 litrów paliwa mniej na 100 km niż samochód z silnikiem benzynowym o porównywalnej mocy

Zdecydowanie tak. Ostatnie trzy lata charakteryzuje ogromny wzrost sprzedaży hybryd. Łączna sprzedaż aut Toyoty z napędem hybrydowym w Polsce przekroczyła 30 tys. egzemplarzy, z czego w samym 2017 roku wyniosła ponad 13 tys. sztuk. Idealnym przykładem popularności tego napędu jest nowy model Toyota C-HR, który miał premierę w styczniu ubiegłego roku, a który w 80 proc. sprzedawany jest z napędem hybrydowym.

Czy hybrydowe modele są dużo droższe od samochodów z silnikami benzynowymi czy diesla?

Samochody z napędem hybrydowym są dostępne w podobnych, a nierzadko niższych cenach niż podobnie wyposażone auta z silnikami diesla. Różnica w cenie zakupu między samochodem konwencjonalnym zwraca się już po trzech latach eksploatacji. Wystarczy przejechać około 30-50 tys. km, aby niskie zużycie paliwa hybrydy zaczęło przynosić kierowcy czystą korzyść. Wynika to z faktu, że samochód z silnikiem hybrydowym spala około 4 litrów paliwa mniej na 100 km niż samochód z silnikiem benzynowym o porównywalnej mocy.

Dziękuję bardzo.

Michał Jelionekm.jelionek@trojmiasto.pl

Miejsca

Toyota Walder Rumia Rumia, Sobieskiego 28
6.0 Salony samochodowe 3 miejsce
Toyota Walder Chwaszczyno Chwaszczyno, Oliwska 58

Opinie (122) 7 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-07-19 11:43

Czy unia wam placi za pisanie bzdet? (1)

Jedyny silnik to diesel albo benzyna a wszystkie inne to wynalazki co sie tlyko psuja i jak sie popsuje to potem drugie tyle ceny auta!

Kazek
5 lat
- 14 11
Twoja opinia

Zmień treść

Jedyny silnik to diesel albo benzyna a wszystkie inne to wynalazki co sie tlyko psuja i jak sie popsuje to potem drugie tyle ceny auta!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-22 09:39
  
  Pisanie BZDET?????? Do szkoły nieuku uczyć się polskiego
  
  5 lat
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Pisanie BZDET?????? Do szkoły nieuku uczyć się polskiego
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-07-19 12:01

(3)

Jeździłem hybrydą jako autem zastępczym przez kilka dni. Fajne toto ale raczej do jazdy po mieście. Słaby punkt to wyjąca skrzynia i nędzne przyspieszenie.

5 lat
- 12 9
Twoja opinia

Zmień treść

Jeździłem hybrydą jako autem zastępczym przez kilka dni. Fajne toto ale raczej do jazdy po mieście. Słaby punkt to wyjąca skrzynia i nędzne przyspieszenie.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-20 18:36
  
  mam takie same odczucia :)
  
  5 lat
  - 0 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-20 23:55
  
  nigdy nie jeździłeś
  
  ja jeździłem CVT w nie hybrydzie i mam skrajnie odmienne odczucia. Natomiast Priusem jeździłem w 2012 roku więc do dziś już nawet jedna zmiana modelu nastąpiła. Takich bzdur w życiu nie czytałem
  
  5 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  ja jeździłem CVT w nie hybrydzie i mam skrajnie odmienne odczucia. Natomiast Priusem jeździłem w 2012 roku więc do dziś już nawet jedna zmiana modelu nastąpiła. Takich bzdur w życiu nie czytałem
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-21 19:15
  
  hybryda 345 koni wolnossak 8 litrów w mieście no naprawdę słabe przyspieszenie 5.9
  
  zenek
  5 lat
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-07-19 12:13

Marudzicie jak taksowkarze na automatyczne skrzynie kiedys, (2)

a dzis kazdy z nich poluje na automat i zaczynaja kupowac hybrydy, jak zachodni taksiarze...a wiadomo, ze taksowkarz przelicza wiec musi sie oplacac...

a gdy nie musi to hulaj dusza, piekla nie ma
5 lat
- 7 6
Twoja opinia

Zmień treść

a dzis kazdy z nich poluje na automat i zaczynaja kupowac hybrydy, jak zachodni taksiarze...a wiadomo, ze taksowkarz przelicza wiec musi sie oplacac...
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-19 14:03
  
  "taksowkarz przelicza wiec musi sie oplacac..." (1)
  
  ? Ja bym na umiejętności liczenia taksówkarzy nie liczył bo można się przeliczyć ... Dlaczemu? Bo oni mówią że im się przy obecnych stawkach za km nie opłaca jeździć a jednak jeżdżą ...
  
  5 lat
  - 5 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  ? Ja bym na umiejętności liczenia taksówkarzy nie liczył bo można się przeliczyć ... Dlaczemu? Bo oni mówią że im się przy obecnych stawkach za km nie opłaca jeździć a jednak jeżdżą ...
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-07-21 14:39
    
    to tylko mówią, jakby ich Prius doprowadził do bankructwa to siłą rzeczy by nie jeździli
    
    bo by przecież do biznesu nie dopłacali. Po mieście taka hybrydka jest idealna. Taksiarz to taki specyficzny zawód że jeździ na krótkich trasach i nie zdąży rozgrzać silnika do tego głównie w mieście.
    
    5 lat
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    bo by przecież do biznesu nie dopłacali. Po mieście taka hybrydka jest idealna. Taksiarz to taki specyficzny zawód że jeździ na krótkich trasach i nie zdąży rozgrzać silnika do tego głównie w mieście.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-07-19 13:04

a wiecie, że pierwszy samochód (1)

5 lat
- 2 3
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-21 08:46
  
  tak, wiemy
  
  5 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  tak, wiemy
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-07-19 13:08

Jedynie plug-in ma sens (3)

Jedyny sens posiadania hybrydy to właśnie plug-in, z dość dużym akumulatorem i ładowaniem tego z gniazdka.
Mam takiego Priusa, jeżdżę głównie na krótkich trasach i zużycie benzyny dzięki temu mam 2l/100km, bo większość zużywam prądu. A zaletą hybrydy jest to, że nadal mogę pojechać na wakacje w góry bez uciążliwości związanych z ładowaniem.

Bo z kolei żony Prius (nie plug-in) jest w sumie bez sensu - zużywa 6.5l/100km, podczas gdy podobnej wielkości samochody spalinowe zużywają może o litr więcej.
Więc raczej nigdy nie zwróci się to co zostało zapłacone więcej za nowy samochód hybrydowy.

qazq
5 lat
- 6 5
Twoja opinia

Zmień treść

Jedyny sens posiadania hybrydy to właśnie plug-in, z dość dużym akumulatorem i ładowaniem tego z gniazdka. Mam takiego Priusa, jeżdżę głównie na krótkich trasach i zużycie benzyny dzięki temu mam 2l/100km, bo większość zużywam prądu. A zaletą hybrydy jest to, że nadal mogę pojechać na wakacje w góry bez uciążliwości związanych z ładowaniem. Bo z kolei żony Prius (nie plug-in) jest w sumie bez sensu - zużywa 6.5l/100km, podczas gdy podobnej wielkości samochody spalinowe zużywają może o litr więcej. Więc raczej nigdy nie zwróci się to co zostało zapłacone więcej za nowy samochód hybrydowy.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-19 13:54
  
  Ile lat działa aku i ile kosztuje nowy komplet?
  
  Ile przejedzie w temp minus 15?
  
  5 lat
  - 2 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Ile przejedzie w temp minus 15?
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-19 18:18
  
  Trzeba miec gdziw to dzien w dzien ladowac
  
  5 lat
  - 4 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Trzeba miec gdziw to dzien w dzien ladowac
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-20 23:57
  
  zależy gdzie
  
  jak jeździsz z Oliwy do Gdyni w godzinach szczytu to ci się szybko zwróci
  
  5 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  jak jeździsz z Oliwy do Gdyni w godzinach szczytu to ci się szybko zwróci
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-07-19 13:08

a wiecie, że pierwszy samochód (pod koniec XIX wieku) był elektryczny w 100% ? (3)

a wiecie, że pierwsza hybryda to Lohner-Porsche z 1899
miał silniki elektryczne w kołach i silnik spalinowy napędzający generator prądu stałego

5 lat
- 6 0
Twoja opinia

Zmień treść

a wiecie, że pierwsza hybryda to Lohner-Porsche z 1899 miał silniki elektryczne w kołach i silnik spalinowy napędzający generator prądu stałego
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-19 13:42
  
  Ten Lohner-Porsche nie był hybrydą tak naprawdę,tylko pojazdem z przekładnią elektryczną.Napęd taki wymaga ciągłej pracy silnika spalinowego napędzającego generator dający prąd do silników elektrycznych przy kołach.Taka przekładnia nadaje się do przenoszenia dużych mocy na większą ilość kół,dlatego powszechnie stosowana jest w lokomotywach spalinowych np ST44.Hybrydą jest klasyczny okręt podwodny,bo może pływać albo na silnikach spalinowych,albo niezależnie od nich na silniku elektrycznym.
  
  maszynista PKP
  5 lat
  - 5 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Ten Lohner-Porsche nie był hybrydą tak naprawdę,tylko pojazdem z przekładnią elektryczną.Napęd taki wymaga ciągłej pracy silnika spalinowego napędzającego generator dający prąd do silników elektrycznych przy kołach.Taka przekładnia nadaje się do przenoszenia dużych mocy na większą ilość kół,dlatego powszechnie stosowana jest w lokomotywach spalinowych np ST44.Hybrydą jest klasyczny okręt podwodny,bo może pływać albo na silnikach spalinowych,albo niezależnie od nich na silniku elektrycznym.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-19 17:17
  
  FORD w 1904 roku budowal samochody z napedem elektrycznym.
  
  Tak widzialem w telewizji
  5 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-20 10:21
  
  jeszcze wcześniej były takie z silnikiem Stirlinga
  
  5 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-07-19 13:47

Nieekologiczne i nieopłacalne

Oczywiście nie dla producenta. Ale kupujcie.

5 lat
- 3 7
Twoja opinia

Zmień treść

Oczywiście nie dla producenta. Ale kupujcie.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-07-19 15:51

Polecam. Zwłaszcza posiadaczom aut powyżej 15 lat, czyli połowie obywateli. (3)

Czas spotkać sie z XXI w.

5 lat
- 4 9
Twoja opinia

Zmień treść

Czas spotkać sie z XXI w.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-19 20:04
  
  XXI wiek rozpoczął się w 2001 (1)
  
  Więc chyba chodzi Ci o 18 letnie a nie 15?
  
  5 lat
  - 3 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Więc chyba chodzi Ci o 18 letnie a nie 15?
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-07-21 08:48
    
    Naucz się czytać ze zrozumieniem. On nie pisze o 15letnich ale o powyżej 15 lat.
    
    5 lat
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Naucz się czytać ze zrozumieniem. On nie pisze o 15letnich ale o powyżej 15 lat.
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-20 10:22
  
  taa bo jak se nie kupie to całe moje życie zostaje w XX wieku
  
  :D
  
  5 lat
  - 3 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  :D
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-07-19 17:45

Tego się nie je

Bardzo szkodliwe w przypadku spożycia.

5 lat
- 4 0
Twoja opinia

Zmień treść

Bardzo szkodliwe w przypadku spożycia.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-07-19 18:13

(1)

Pitu pitu pod oszolomow ekologow. Auto kupe drozsze od normalnego i wcale nie palim!sporo mniej. Nigdy roznica w cenie sie nie zwroci

5 lat
- 8 5
Twoja opinia

Zmień treść

Pitu pitu pod oszolomow ekologow. Auto kupe drozsze od normalnego i wcale nie palim!sporo mniej. Nigdy roznica w cenie sie nie zwroci
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-07-22 09:38
  
  No tak ekolodzy to oszołomi bo węgiel i huta to zdrowie. I ekolodzy kazali wprowadzićsamochy, które palą mniej.
  
  5 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  No tak ekolodzy to oszołomi bo węgiel i huta to zdrowie. I ekolodzy kazali wprowadzićsamochy, które palą mniej.
  Regulamin dodawania opinii